|  Tiêu đề: Khám bệnh nhân huyết học  18/9/2012, 20:21 |
|  |  |  | | | Khi khám bệnh nhân nghi ngờ có bất thường về máu, cần thực hiện một cách tỉ mỉ việc hỏi bệnh sử, tiền căn va thăm khám một cách có hệ thống để dự đoán nguyên nhân và đề ra các xét nghiệm cận lâm sàng nhằm xác định tình trạng bệnh lý bệnh nhân đang có.BỆNH SỬThiếu máuThiếu máu cấpThời gian xuất hiện triệu chứng thiếu máu < 2 tuần.Biểu hiện tình trạng thiếu oxy mô cấp, do giảm khối lượng tuần hoàn cấp. Khi thiếu máu cấp mức độ trung bình đến nặng, các triệu chứng thiếu máu sẽ biểu hiện tương đối rõ ràng:· Da xanh xao, niêm mạc hồng nhạt hay nhợt nhạt. Da ẩm lạnh, vã mồ hôi. · Biểu hiện thiếu oxy não cấp: chóng mặt, hoa mắt, xây xẩm khi thay đổi tư thế, ù tai.· Tri giác thay đổi: bứt rứt, lơ mơ, hôn mê.· Thay đổi về tim mạch: mệt, hồi hộp, đánh trống ngực.· Giảm tưới máu thận: thiểu niệu, vô niệu.Lưu ý hỏi bệnh sử về các yếu tố liên quan đến nguyên nhân gây thiếu máu cấp: · Chảy máu các lỗ tự nhiên: ói ra máu, tiêu phân đen, tiêu ra máu (xuất huyết tiêu hóa), rong kinh, rong huyết, tiểu máu. Chấn thương gây vỡ tạng đặc như gan, lách, thận, gãy xương lớn (xương chậu, xương đùi, vết thương mạch máu)…· Các triệu chứng liên quan đến tán huyết: có những đợt rùng mình, ớn lạnh, đau lưng, da xanh, niêm nhợt, vàng da, tiểu màu xá xị (tiểu Hb), lách to…sau khi truyền máu, truyền dịch nhược trương, bị rắn độc cắn, nhiễm ký sinh trùng sốt rét.· Các triệu chứng của nhiễm trùng huyết nặng (ức chế tủy xương): sốt cao, vẻ mặt nhiễm trùng.Thiếu máu mãnThời gian xuất hiện triệu chứng thiếu máu ³ 2 tuần. Triệu chứng lâm sàng phụ thuộc vào mức độ bù trừ của các cơ quan đối với tình trạng thiếu oxy mạn, tùy vào mức độ ảnh hưởng của thiếu máu lên hoạt động thể lực hằng ngày.· Tim mạch: hồi hộp, đánh trống ngực, khi thiếu máu nặng có biểu hiện suy tim như mệt, khó thở phải nằm đầu cao…· Hô hấp: khó thở, nhịp thở nhanh, nông· Thần kinh: giảm trí nhớ, kém tập trung, hay quên, ngủ gà, chóng mặt…· Tiêu hóa: ăn chậm tiêu, chán ăn…· Da niêm: da xanh xao, niêm mạc nhợt, lưỡi mất gai, viêm lưỡi (thiếu B12); móng mất bóng, móng lõm, da khô, dễ gãy, tóc dễ rụng…· Sinh dục: nam giảm ham muốn tình dục, bất lực, nữ thiểu kinh, vô kinh…· Cơ xương khớp: đau khớp không điển hình, mỏi cơ vào cuối ngày.Lưu ý hỏi bệnh sử về các yếu tố liên quan đến nguyên nhân gây thiếu máu mãn:· Giảm sản xuất hồng cầu§ Tổn thương tế bào máu gốc: suy tủy thật sự, suy tủy tiêu hao (bạch cầu cấp, bạch cầu mãn, ung thư hạch, K di căn...).§ Thiếu cung cấp nguyên liệu tạo hồng cầu như sắt, acid folic, vitamine B12. Hỏi chế độ dinh dưỡng, thành phần thức ăn hằng ngày.· Do tăng phá hủy hồng cầu (tán huyết mãn): bệnh nhân có những đợt tán huyết cấp lặp đi lặp lại xảy ra ngày càng gần nhau hơn (rùng mình, ớn lạnh, đau lưng, da xanh, niêm nhợt, vàng da, lách to).· Do mất máu rỉ rả: từ đường tiêu hóa (tiêu phân đen), đường tiết niệu - sinh dục (rong kinh, rong huyết, tiểu máu…).· Do cơ chế phối hợp (các cơ chế trên): thường gặp trong các bệnh lý nội khoa kinh niên như viêm gan mãn, suy thận mãn, viêm đa khớp, ung thư…Xuất huyết da niêmHỏi hoàn cảnh xuất hiện xuất huyết da niêm như xảy ra do chấn thương hay tự nhiên, ngay sau chấn thương hay một thời gian sau chấn thương. Khai thác các tính chất của xuất huyết da niêm: · Vị trí: da, niêm mạc, cơ, khớp· Kích thước, hình dạng, bờ, gồ lên bề mặt da.· Màu sắc của sang thương xuất huyết da niêm: đỏ tươi, đỏ sậm, tím, xanh, vàng. Sự thay đổi màu sắc theo thời gian.· Xuất huyết các ổ tự nhiên: chảy máu chân răng, chảy máu mũi, chảy máu tai, niêm mạc đường tiêu hóa (ói ra máu, tiêu phân đen, tiêu ra máu), niêm mạc đường tiết niệu (tiểu máu), niêm mạc đường sinh dục (rong kinh, rong huyết).· Xuất huyết các cơ quan nội tạng: não, trong ổ bụng…
Petechiae (chấm xuất huyết) và purpura (ban xuất huyết) Tính chất hạch của một số bệnh lý:§ Hạch của lymphoma: chắc, đau khi nhiễm trùng, phát triển nhanh, kích thước to nhỏ không đều nhau, không đối xứng, có khuynh hướng tạo thành khối.§ Hạch có phản ứng viêm: mềm, đau/tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng, viêm hạch mủ.§ Hạch của leucémie cấp: kích thước nhỏ, đều nhau, đối xứng.· Gan: xem chương tiêu hóa.· Lách: Trung bình lách nặng 150g, nằm trong khoang phúc mạc ép sát cơ hoành và thành bụng sau bên ở vị trí 3 xương sườn cuối. Lách lớn về phía dưới và ra sau, sang phải và liên quan chặt chẽ với cơ hoành, do đó lách di động theo nhịp thở. Ở người lớn, với kích thước bình thường thì không sờ thấy, do đó khi sờ được lách thì thường là dấu hiệu lâm sàng có ý nghĩa. Xem cách khám lách ở bài “Khám bụng”. Bảng 2 trình bày cách mô tả lách. Không luôn luôn chắc chắn là khối ở một phần tư bụng trên trái là lách, cần phân biệt với thận trái to, U đại tràng ngang góc lách, khối u dạ dày, thùy trái gan to, u thượng thận… Lách to độ 3, độ 4, mật độ chắc thường gặp trong bệnh bạch cầu mãn dòng tủy. · Cơ xương khớp:§ Chảy máu khớp: rối loạn đông máu huyết tương nặng, triệu chứng viêm khớp nhiều.§ Dị dạng các khớp do chảy máu khớp tái phát ở bệnh nhân hemophilie.§ Đau xương: là dấu hiệu quan trọng nhưng thường không được chú ý, có thể do phản ứng tán huyết cấp, liên quan đến xương - thần kinh trong bệnh bạch cầu cấp/xơ tủy, là biểu hiện thường gặp nhất trong đa u tủy. U nổi gồ trên bề mặt xương (u tương bào) gặp ở bệnh đa u tủy.· Thần kinh:§ Đau đầu diễn ra đột ngột do xuất huyết não, khoang dưới nhện do giảm tiểu cầu nặng.§ Lú lẫn do tăng calci máu trong bệnh đa u tủy, do dùng corticoid liều cao, do xâm nhập tế bào ác tính vào não.§ Dị cảm do thiếu vitamin B12, giảm nặng vitamin B12 gây thoái hóa thần kinh ngoại biên không phục hồi (mất cảm giác sâu), do điều trị bệnh về máu ác tính có vincristine, tăng độ nhớt máu do tăng g globulin đơn dòng (đa u tủy).§ Lymphoma, đa u tủy có biến chứng u não, u chèn ép tủy sống.§ U hốc mắt, thâm nhiễm hệ thần kinh trung ương do bệnh bạch cầu cấp xâm lấn, chèn ép hệ thần kinh TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Nguyễn Thượng Khanh. Bệnh học nội khoa. Nhà xuất bản Y học 1997: 489-495.2. Trần Văn Bé. Lâm sàng huyết học. Nhà xuất bản Y học TPHCM 1998: 66-309.3. Robert I. Handin, H. Franklin Bunn et ad. Hematology and oncology. Priciple of internal medicine. 11th ed, McGraw-Hill 1988; 9: 1471-1541.4. Marshall A.Lichtman, Ernest BeutlerDavid J. Weatherall. Clinical approach to the patient: History and physical examination. Williams Hematology. 7nd ed, McGraw-Hill 2006; 1: 3-9.(Nguồn: Lại Thị Thanh Thảo, Suzanne Thanh Thanh. Khám bệnh nhân về máu. Triệu Chứng Học Nội Khoa. Bộ Môn Nội, ĐHYD TPHCM 2009). | |  |  |  |
  Hãy cảm ơn bài viết của Admin bằng cách bấm vào " " nhé!!!
|
|  | | | | Tiêu đề: Re: Khám bệnh nhân huyết học 20/9/2012, 13:46 |
| | | | | | | Tiêu đề: Re: Khám bệnh nhân huyết học 20/9/2012, 21:59 |
| | | | | | | Tiêu đề: Re: Khám bệnh nhân huyết học 22/9/2012, 00:26 |
| | | | | |
|
|
|
|
|
:: Forum YAK35 - All In One :: 
Welcome to YAK35 Forum 
Tổng số bài gửi
Tiền thưởng $
Đến từ
Clickhere!
Clickhere!