Bệnh nhân Thạch H. 35 tuổi, chạy xe trên đường lách xe khác nên té xuống ruộng, xe đè vào mặt ngoài gối phải. Bệnh nhân đau nhói, cố gắng tự đứng dậy nhưng thấy gối phải trẹo hẳn ra ngoài và té xuống.

Bệnh nhân đã vào khoa chấn thương chỉnh hình của Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, TP.HCM. Các bác sĩ đã xác định bệnh nhân bị đứt dây chằng bên trong, dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau. Bệnh nhân đã được phẫu thuật khâu phục hồi dây chằng bên trong, mổ tái tạo dây chằng chéo trước, chéo trong trong cùng một cuộc mổ ngày 22-3. Hiện tại bệnh nhân đã đi lại được với một nạng và mang nẹp gối, đang trong quá trình hồi phục.

Một bệnh nhân khác là Nguyễn Thanh V., nữ 28 tuổi, cũng bị té xe, xe đè lên mặt ngoài gối gây đứt hoàn toàn dây chằng bên trong, dây chằng chéo trước và bong chỗ bám sụn chêm trong. Trong vòng một tháng, khoa chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Nguyễn Tri Phương đã tiếp nhận và phẫu thuật bốn ca với một kiểu cơ chế chấn thương và một kiểu tổn thương dây chằng như trên.

Tổn thương đứt hoàn toàn dây chằng chéo trước, dây chằng bên trong và bong chỗ bám sụn chêm trong là một tổn thương rất nặng. Loại tổn thương này được gọi là tam chứng bi thảm vì bệnh nhân bị bán trật khớp gối và hoàn toàn không đi, không đứng được. Nếu là vận động viên thể thao, khả năng hồi phục để thi đấu trở lại là rất thấp. Đây là loại tổn thương hay gặp trong trường hợp chạy xe gắn máy nhanh, tránh xe khác, thắng gấp chống chân xoay người sau đó bị té và xe đè lên mặt ngoài gối.

Khi đó thân người xoay trong còn chân và gối bị kẹt dưới xe gắn máy. Nếu là vận động viên thì hay gặp trường hợp bị té, người khác đè lên mặt ngoài gối. Khi bị tổn thương này, hai trong số bốn dây chằng của gối bị đứt hoàn toàn khiến gối mất vững làm bệnh nhân khi đứng sẽ sụm té tức khắc.

Việc xử trí ban đầu rất quan trọng giúp bệnh nhân mau hồi phục. Việc chườm lạnh vùng gối, bất động vùng gối tốt, hạn chế sự sưng nề của gối sẽ giúp phẫu thuật khâu phục hồi dây chằng và tái tạo dây chằng có kết quả tốt hơn. Bệnh nhân mau chóng hồi phục sau mổ.

Cho đến nay việc xử trí tổn thương này có thể gói gọn trong hai xu hướng. Một là bó bột chờ lành dây chằng bên trong ít nhất 6-12 tuần. Sau đó mổ tái tạo dây chằng chéo trước và đôi khi bên trong nếu nó không lành. Hai là chườm lạnh tốt và mổ sớm trong vòng 1-3 tuần sau chấn thương để khâu hồi phục chỗ bám của sụn chêm, dây chằng bên trong và tái tạo dây chằng chéo trước. Kết quả lâu dài như nhau nhưng cách thứ hai rút ngắn thời gian hồi phục. Tuy vậy cách thứ hai đòi hỏi phải có bác sĩ chuyên về dây chằng, nội soi khớp để xử lý cả ba thương tổn một lúc.

Cách tốt nhất vẫn là phòng tránh tai nạn. Nếu gặp tổn thương này thì tránh đắp muối, tránh xoa thuốc rượu, mật gấu, dầu nóng. Cần chườm lạnh càng sớm càng tốt để giảm đau, cố định gối bị tổn thương và đến ngay những bệnh viện có khoa chấn thương chỉnh hình để được tư vấn cách điều trị sớm nhất.